بسیاری از کسانی که می‌خواهند گیتار الکتریک یاد بگیرند فکر می‌کنند صرفا خرید یک گیتار الکتریک کافی است. در حالی که متاسفانه این‌طور نیست. در دنیای گیتار الکتریک، آمپلی فایر بخشی از ساز محسوب می‌شود و بدون آن سازتان کامل نیست. سیگنالی که توسط پیک‌آپ‌های گیتار تولید می‌شود بسیار ضعیف است و اگر گیتار را مستقیم به باند وصل بکنید هیچ صدایی از آن به گوش نمی‌رسد. برای اینکه این سیگنال قوی و قابل شنیدن بشود باید آن را تقویت کرد. وظیفه آمپلی فایرها هم دقیقا همین است. یعنی سیگنال تولیدی از گیتار شما را تقویت کرده و به اسپیکر می‌فرستند تا شما بتوانید صدای سازتان را بشنوید. هر آمپلی فایر صدای مخصوص به خودش را دارد به همین دلیل است که خرید یک آمپلی‌فایر مناسب در کنار یک گیتار مناسب چیزی است که می‌تواند فرآیند یادگیری را برایتان لذت بخش کند. قبلا در یادداشتی خصوصیات یک گیتار الکتریک مناسب برای یادگیری را برشمرده بودم (از اینجا بخوانید) و این بار می‌خواهم به شما برای خرید یک آمپلی فایر مناسب کمک کنم. راستی خاطرتان باشد که ما نوازنده‌های گیتار الکتریک به طور اختصاری به آمپلی فایر «امپ» می‌گوییم!
گزینه‌های روی میز
برای شنیدن صدای گیتار الکتریک دو راه وجود دارد: یک آمپلی فایر و دو نرم‌افزارهای شبیه ساز. گزینه دوم یکی از ملزومات ضبط و میکس و مسترینگ در دنیای امروزیست. اما این گزینه برای هنرجوها و کسانی که می‌خواهند تازه به جمع نوازنده‌های گیتار الکتریک وارد بشنود مناسب نیست. چون اولا استفاده از نرم‌افزارهای شبیه‌ساز نیازمند مهارت کار با نرم‌افزارهای ساخت موسیقی است و همچنین مستلزم خرید کارت صدا و اسپیکر مونیتورینگ یا هدفون حرفه‌ای است که تقریبا هزینه‌ای برابر یک آمپلی‌فایر متوسط را به آدم تحمیل می‌کند. از طرف دیگر هنرجو مجبور است برای شرکت در کلاس امپ خودش را این ور و آن ور ببرد و مسلما هر انسان عاقلی موافق است که حمل آمپلی فایر راحت‌تر از حمل کامپیوتر، کارت صدا، اسپیکر و لوازم متفرقه آن‌هاست! پس اگر می‌خواهید آموزش گیتار الکتریک را شروع کنید تنها گزینه برای شما خرید آمپلی فایر است.
انواع آمپلی فایر از نظر فیزیک ساخت
خب حالا که موضوع خرید آمپلی فایر قطعی شد، باید بدانید که امپ‌ها از نظر فیزیک ساخت به دو دسته تقسیم می‌شوند. یکی امپ‌های دو تکه که شامل بخش آمپلی فایر که به آن Head هم گفته می‌شود و بخش اسپیکر (Cabinet) هستند و دوم امپ‌های یک تکه یا Combo که آمپلی فایر و اسپیکر در آن به هم متصل هستند.
مسلما خرید امپ‌های دو تکه هم از نظر اقتصادی و هم از نظر منطقی برای هنرجوها کار درستی نیست. پس گزینه ما به آمپلی فایرهای کومبو یا یک تکه محدود می‌شود.
انواع آمپلی فایرها از نظر تکنولوژی ساخت
آمپلی فایرها به طور کلی از نظر تکنولوژی ساخت به سه دسته تقسیم می‌شوند: آمپلی فایرهای لامپی (Tube Amplifiers)، آمپلی فایرهای ترانزیستوری (Solid State Amplifiers) و آمپلی‌فایرهای مادلینگ (Modeling Amplifiers).
آمپلی فایرهای تیوب قدیمی‌ترین و پرطرفدارترین امپ‌های جهان هستند. در این آمپلی فایرها برای تقویت صدا از لامپ‌های خلا استفاده می‌شود. منظور از لامپ خلا ابدا لامپی که در دستشویی آویزان می‌کنیم نیست. یعنی لامپی که داخلش هیچ گازی وجود ندارد. وقتی به این لامپ‌ها سیگنال قدرتمندی از طرف گیتار ارسال شود، بسته به ظرفیت و نوعشان، از جریان الکتریکی اشباع می‌شوند و وقتی اشباع شدند، امواج ارسالی را فشرده یا به اصطلاح کامپرس می‌کنند و باعث می‌شوند صدای گیتار خش دار یا Distort بشود. یعنی افکت دیستورشن همان اشباع شدن لامپ‌های داخل آمپلی فایرهای تیوب است. این آمپلی فایرها صدای فوق العاده‌ای دارند و قدرتشان آنقدر زیاد است که قادرند هوای جلوی خودشان را تکان بدهند! یعنی اگر شما جلوی یک آمپلی فایر لامپی قدرتمند بیاستید حرکت مولکول‌های هوای اطرافتان را احساس می‌کنید.
اما این آمپلی فایرها از سه مشکل رنج می‌برند: مهم‌ترین این مشکلات قیمتشان است. کوچکترین و ارزان‌ترین آمپلی‌فایرهای لامپی هم بیشتر از 500 الی 600 دلار قیمت دارند. اگر این برای منصرف کردنتان کافی نیست، باید بگویم که این آمپلی فایرها به شدت هم سنگین هستند. یعنی تقریبا دوبرابر انواع دیگر آمپلی فایرها وزن دارند و این موضوع در کنار حساس بودن آن‌ها به خاطر وجود لامپ‌های شیشه‌ای جابجایی‌شان را سخت می‌کند. مشکل دیگر این لامپ‌ها نیازشان به سرویس و تعویض لامپ‌ها بعد از یک مدت استفاده است. اگر شما هر روز از آمپلی فایرتان استفاده کنید باید سالی یکبار لامپ‌های آن را تعویض کنید. لامپ‌هایی که قیمتشان کم نیست و تعدادشان هم حداقل 3 عدد است. این آمپلی فایرها مناسب نوازندگان حرفه‌ای گیتار الکتریک هستند. البته آن دست از نوازنده‌هایی که بر خلاف من وضع مالی‌شان خوب است.
آمپلی‌فایرهای ترانزیستوری مشکل تعویض لامپ و نگهداری پیوسته امپ‌های لامپی را حل کرده‌اند. همانطور که از نام‌شان پیداست این امپ‌ها به جای لامپ خلا از ترانزیستور برای تقویت صدا استفاده می‌کنند. تفاوت اصلی این نوع از آمپلی فایرها با هم‌نوعان تیوب‌شان این است که هر چه صدایشان را بلند بکنید باز هم صدایشان شفاف است. در عوض یک کلید بر رویشان تعبیه شده که صدای امپ را برایتان دیستورت می‌کند. توی این امپ‌ها دیگر خبری از آن حس حرکت هوا در اطراف بلندگوهایشان نیست و صدایشان به اصطلاح Flat یا بی عمق است. اما این ابدا به معنی این نیست که آمپلی فایرهای خوبی نیستند، اتفاقا به دلیل اینکه همیشه صدایشان شفاف است مورد توجه بسیاری از نوازندگان مشهور قرار گرفتند. از طرف دیگر وزن‌شان هم به مراتب از نوع لامپی کمتر است. قیمتشان هم همینطور. یک دوره‌ای این امپ‌ها تعدادشان در بازار خیلی زیاد بود اما به مرور جای خودشان را به آمپلی فایرهای مادلینگ دادند.
آمپلی فایرهای مادلینگ یا شبیه‌ساز انواع جدید امپ‌ها هستند که در آن‌ها علاوه بر ترانزیستور از پردازنده‌هایی برای شبیه‌سازی صدای آمپلی فایرهای تیوب استفاده شده است. این آمپلی فایرها توانایی شبیه‌سازی صدای تمامی امپ‌های تیوب را دارا هستند. اگرچه هیچ چیز جای اصل جنس را نمی‌گیرد ولی در سال‌های اخیر این امپ‌ها آنچنان پیشرفت کرده‌اند که گاهی حتی برخی از نوازنده‌های با تجربه هم نمی‌توانند تفاوت صدای آن‌ها با صدای رفقای لامپی‌شان را تشخیص بدهند. این امپ‌ها در کنار تولید صدای خوب و قابل قبول، مشکلات آمپلی فایرهای لامپی را هم ندارند. از طرف دیگر افکت‌های مختلف و متنوعی بر روی آن‌ها تعبیه شده که کیفیت قابل قبولی دارند و نیاز نوازنده به خرید پدال‌‌های افکت را بر طرف می‌کنند. این نوع از آمپلی فایرها تقریبا همگی‌شان از نوع کومبو یا یک تکه هستند.
پیشنهاد من برای هنرجوهای خودم و همه آن‌‌هایی که می‌خواهند یادگیری گیتار الکتریک را شروع کنند همیشه و همیشه امپ‌های مادلینگ است. این موضوع چند دلیل دارد. یکی همان وجود افکت‌های متنوع بر رویشان است که کمک می‌کند هنرجو بدون پرداخت هزینه بیشتر با صدای افکت‌های مختلف آشنا بشود. دوم اینکه چون این امپ‌ها صدای انواع امپ‌های لامپی را شبیه‌سازی می‌کنند هنرجو به مرور با تن و رنگ صدای امپ‌های مختلف آشنا شده و در آینده می‌تواند امپ مورد علاقه خود را راحت‌تر انتخاب کند. سوم اینکه قیمتشان بسیار مناسب است و عموما سخت‌جان هم هستند.
قدرت آمپلی فایر
قدرت آمپلی فایر با وات نمایش داده می‌شود. امپ‌ها دارای قدرت‌های مختلفی هستند. از امپ‌های دو وات کوچک گرفته تا امپ‌های 120 وات که به اندازه یک یخچال هستند. اما نکته مهمی که عموما به شما گفته نمی‌شود این است که قدرت آمپلی فایر رابطه مستقیمی با بلندی صدای آن ندارد. این موضوع بیشتر در مورد امپ‌های لامپی مطرح است. با افزایش قدرت آمپلی فایر در حقیقت هد روم آن افزایش می‌یابد نه بلندی صدایش. اگر بخواهم ساده بگویم، یعنی هر چه آمپلی فایر لامپی قدرتش بیشتر باشد صدایش در ولوم‌های بالاتری دیستورت می‌شود. مثلا یک امپ 10 واتی در ولوم‌های کمتر می تواند صدای دیستورت داشته باشد و مثلا توی اتاق خواب خانه‌تان هم می‌توانید متال بنوازید. اما یک امپ 120 وات برای دیستورت شدن باید ولومش خیلی بیشتر بشود و این یعنی شکایت در و همسایه از شما. اگر می‌خواهید بیشتر در مورد رابطه قدرت آمپلی فایر و هد روم بدانید این ویدیوی من را تماشا کنید:
همانطور که در ویدیوی بالا هم گفته شد برای داشتن صدای بلندتر باید اسپیکرهای بزرگتری داشت و یا تعداد اسپیکر را افزایش داد. این کار یعنی بزرگتر و سنگین‌تر شدن آمپلی فایر. شما به عنوان یک هنرجو باید بتوانید امپ‌تان را به راحتی جابجا کنید، به همین دلیل یک آمپلی فایر با توان حداکثر 20 وات و با یک بلندگوی 8 الی 10 اینچی کار شما را راه می‌اندازد.
با تمام حرف‌هایی که گفته شد بهترین امپ برای هنرجویان گیتار الکتریک یک امپ مادلینگ با قدرت حوالی 20 وات و اسپیکرهای 8-10 اینچی خواهد بود. امیدوارم این یادداشت اطلاعات کلی برای خرید آمپلی فایر را در اختیار شما قرار داده باشد. با این حال اگر به مشاوره برای خرید آمپلی فایر احتیاج داشتید از طریق راه‌های ارتباطی که در سایت موجود است با من در تماس باشید.
خیلی عالی بود مرسیی