یکی از سوال‌هایی که علاقه‌مندان به گیتار الکتریک در اینستاگرام از من می‌پرسند این است که چه گیتاری برای شروع مناسب است؟ به همین دلیل تصمیم گرفتم تا یادداشت کوچکی برای راهنمایی خرید گیتار الکتریک برای آن‌هایی که تازه می‌خواهند یادگیری این ساز را شروع کنند و یا حتی قبلا گیتار کلاسیک یا آکوستیک کار کرده‌اند بنویسم.
قبل از هر چیز باید به خاطر داشته باشید که تکنیک نوازندگی گیتار الکتریک با انواع گیتارهای دیگر بسیار متفاوت است. کنترل صدایی که از آن تولید می‌شود هم نیازمند مهارت و تجربه است. به همین دلیل هرگز خیال نکنید اگر می‌توانید گیتار کلاسیک یا آکوستیک بنوازید، حتما از عهده نواختن گیتار الکتریک هم برخواهید آمد. به همین دلیل است که مربی‌های گیتار کلاسیک و آکوستیک با گیتار الکتریک متفاوتند. اگرچه مسلما کسی که قبلا یکی از انواع گیتار را آموزش دیده با سرعت زیادتری تکنیک‌های ساز جدید را فراخواهد گرفت.
به هر ترتیب، حالا که تصمیم گرفته‌اید گیتار الکتریک را به عنوان ساز خود انتخاب کنید، بد نیست بدانید اولین سازی که می‌خرید چه خصوصیاتی باید داشته باشد.
من شخصا از آن دست نوازنده‌هایی هستم که معتقدم اولین ساز به هیچ عنوان نباید یک ساز گران‌قیمت باشد. اگر می‌خواهید بدانید چرا، ویدیوی زیر را تماشا کنید.
من در عین حال باور دارم اولین ساز یک نوازنده همچنین نباید یک ساز خیلی ارزان قیمت باشد چون که سازهای ارزان قیمت کیفیت مناسبی ندارند، صدای خوبی تولید نمی‌کنند و تجربه نوازندگی با آن‌ها زجر آور است. این نکات باعث می‌شوند تا شما به عنوان یک نوازنده تازه‌کار خیلی زود از یادگیری و نواختن این ساز خسته بشوید.
اولین گیتار الکتریکی که می‌خریم چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟
راحتی، وزن و ظاهر گیتار
اول از همه ساز باید طوری باشد که وقتی آن را به دست می‌گیرید، با آن راحت باشید. یعنی زیاد بزرگ یا کوچک نباشد و وزن آن خیلی زیاد نباشد. گیتارهای الکتریک چون از چوب‌های متفاوتی ساخته می‌شوند، وزن‌های مختلفی دارند. به خاطر داشته باشید گیتارهایی که وزن آن‌ها از 3.5 تا 4 کیلو بیشتر باشد گیتارهای سنگین محسوب می‌شوند و همانطور که می‌دانید از آنجایی که گیتار الکتریک اغلب ایستاده نواخته می‌شود این موضوع می‌تواند به آسانی عذابتان دهد. با این حال معیار خود شما هستید، اگر سازی به نظرتان سنگین است، دوباره به انتخابتان فکر کنید.
غیر از وزن، شکل و قیافه ساز هم مهم است. بعضی از گیتارهای الکتریک قیافه‌های عجیب غریبی دارند که این به خودی خود بد نیست، اما برای شما که تازه می‌خواهید شروع بکنید، سازی که شکل و اندازه استانداردی داشته باشد مناسب‌تر است. بگذارید برای اینکه موضوع روشن‌تر شود برایتان مثال عینی بیاورم.
این دو ساز را ببینید. هر دوی آن‌ها گیتارهای خوبی هستند اما قیافه‌شان کاملا با هم متفاوت است. اتفاقا وزن‌شان هم با هم فرق دارد. اما گیتار سمت راستی برای شروع مناسب‌تر است. چون خیلی راحت‌تر توی بغل آدم می‌نشیند و برای نگه‌داشتنش خیلی لازم نیست تقلا بکنید.
نکته بعدی شکل و قطر دسته است. قطر دسته گیتارها و پروفیل آن‌ها اشکال و اندازه‌های مختلفی دارد. دسته‌های قطورتر معمولا مورد علاقه نوازنده‌های سبک‌هایی مثل بلوز و جز و تا حدی راک هستند. یعنی سبک‌هایی که خیلی سرعت نوازندگی در آن‌ها بالا نیست و ریتم نوازی بخش بزرگی از آن را تشکیل می‌دهد. برای سبک‌های متال و هارد راک دسته‌های باریک‌تر مناسب‌تر است چون باعث می‌شود موقع نوازندگی سرعت بالاتری داشته باشید. دسته‌های باریک‌تر اتفاقا راحت‌تر هم هستند. اگرچه خود من طرفدار دسته‌های قطور و گردتر هستم، اما نمی‌توانم این واقعیت را کتمان کنم که برای شروع بهتر است گیتاری با دسته باریک‌تر انتخاب کنید.
کار دیگری که باید موقع خریدن و تست گیتار انجام بدهید این است که روی یک صندلی یا چارپایه بنشینید و آن را به صورت استاندارد به دست بگیرید. بعد (اگر راست دست هستید) دست چپتان را از دسته گیتار جدا کنید و ببینید آیا دسته گیتار پایین می افتد یا نه. به این معضل Neck Dive می‌گویند که البته ابدا یک ایراد به حساب نمی‌آید و توی خیلی از سازها مثل گیتارهای سری SG شرکت گیبسون وجود دارد. اما شما فعلا قرار نیست با همچین مشکلی دست و پنجه نرم کنید پس برای شروع از خیر گیتارهایی که مشکل Neck Dive دارند بگذرید.
پیک آپ‌ها
پیک‌آپ وسیله‌ای است که روی بدنه و درست زیر سیم‌ها قرار دارد و وظیفه‌اش تبدیل ارتعاش سیم‌های ساز شما به سیگنال الکتریکی است. بعدا به طور مفصل در مورد پیک‌آپ صحبت خواهم کرد اما فعلا این موضوع را به خاطر داشته باشید که مهم‌ترین قطعه در گیتار الکتریک پیک‌آپ است. یعنی اگر شما بهترین گیتار جهان را هم بخرید و پیک‌آپ‌های آن را با یک سری پیک‌آپ ارزان قیمت عوض کنید، انگار که یک گیتار ارزان قیمت خریده‌اید.
پیک‌آپ‌ها صرف نظر از کیفیت‌شان انواع مختلفی دارند و هر کدام از آن‌ها خصوصیات فرکانسی و نوع صدای خودش را دارد. فعلا برای شروع دو پیک‌آپ مشهورتر را در نظر می‌گیریم: سینگل کویل (Single Coil) و هامباکر (Humbucker). پیک‌آپ‌های سینگل کویل (تک سیم‌پیچ) قدرت صدای کمتری نسبت به انواع هامباکر دارند اما صدایشان به مراتب روشن‌تر و زنگ‌دارتر است. پیک‌آپ‌های هامباکر صدای بلندتری تولید می‌کنند اما تن صدای بم‌تر و تاریک‌تری دارند. همچنین نوع سینگل کویل نویز بیشتری هم تولید می‌کند اما بسیاری از نوازندگان مشهور معتقدند صدای اصلی گیتار الکتریک صدای پیک‌آپ سینگل کویل است.
شما به این حرف‌ها کار نداشته باشید و پیک‌آپی را انتخاب کنید که مناسب سبکی است که می‌خواهید یاد بگیرید. پیک‌آپ‌های سینگل کویل به دلیل تن صدا و نویزی که ایجاد می‌کنند مناسب صدای‌های خیلی خشن و Distortion دار نیستند به همین دلیل در سبک‌هایی مثل بلوز و راک کلاسیک و در آرپژ نوازی بیشتر استفاده می‌شوند. انواع هامباکر به دلیل داشتن ولوم بالاتر و نویز کمتر مناسب صداهای خشن‌تر و سبک‌هایی مثل هارد راک و متال هستند.
اما پیشنهاد من برای هنرجوهای خودم و همچنین شما خرید گیتاری است که ترکیبی از این پیک‌آپ‌ها را داشته باشد. یعنی هم سنگل کویل و هم هامباکر. گیتارهای الکتریک معمولا بیشتر از یک پیک‌آپ دارند و برخی از آن‌ها ترکیبی از این دو نوع یا انواع دیگر را دارا هستند. خرید گیتاری با پیک‌آپ‌های مختلف دو مزیت دارد. یکی اینکه امکان یادگیری در سبک‌های مختلف را به شما می‌دهد و دو اینکه شما را با صدای هر دو نوع پیک‌آپ آشنا می‌کند تا در آینده و وقتی که حرفه‌ای‌تر شدید بتوانید نوع پیک‌آپ مورد علاقه خود را راحت‌تر انتخاب کنید.
نوع پل یا خرک (Bridge)
گیتارهای مختلف پل‌های مختلفی دارند. عموما پل، خرک یا بریج گیتار را به دو دسته بریج معلق و بریج ثابت تقسیم می‌کنند. بریج‌های معلق این امکان را به نوازنده‌ها می‌دهند تا با شل و سفت کردن آنی سیم‌ها لرزش خاصی به صدای گیتار بدهند که با عنوان Termolo یا Vibrato مشهور است. پل‌های معلق دو نوع مشهورتر دارند: بریج‌های ترمولو و بریج‌های فلوید رز. نوع اول در گیتارهایی که ساخت شرکت فندر هستند یا آن‌هایی که طرح گیتارهای استراتوکستر دارند استفاده می‌شود. فلوید رز نوع مدرن‌تر و پیچیده‌تر این بریج‌هاست که اگرچه امکانات زیادی در اختیار نوازنده قرار می‌دهد ولی محدودیت‌های بیشتری را هم ایجاد می‌کند. تعویض سیم‌ها در این نوع از پل‌ها عذاب الیم است و استفاده از کوک‌های جایگزین در این نوع گیتارها هم کار چندان آسانی نیست. به همین دلیل فعلا گیتارهایی که بریج فلوید رز دارند را بی‌خیال بشوید. در کل پل‌های ثابت کوک را بهتر نگه می‌دارند و تعویض آنی کوک گیتار (که خیلی کار به دردبخوری هست!) در آن‌ها به سهولت و بی دردسر انجام می‌شود. تعویض سیم‌ها هم به مراتب آسان‌تر است. در مقابل خبری از ترمولو و ویبراتو نیست. پیشنهاد من برای شروع گیتارهایی است که از پل ثابت بهره می‌برند یا لااقل اگر پل معلق دارند، از نوع ترمولو باشد نه فلوید رز.
نوع بدنه
گیتارهای الکتریک از نظر نوع بدنه به سه دسته تقسیم می‌شوند: توخالی، توپر و نیمه توخالی. این تفاوت‌ها باعث ایجاد تفاوت‌های زیادی در صدای تولیدی گیتار می‌شود. انواع توخالی و نیمه توخالی بیشتر برای سبک‌هایی مناسبند که صدای خیلی خشنی در آن‌ها استفاده نمی‌شود مثل بلوز و جز. چرا که توخالی بودن بدنه گیتار باعث می‌شود تا صدای ارتعاش سیم‌ها در فضای خالی داخل آن‌ها بپیچد و در پیک‌آپ‌ها یک نوع تداخل صدا ایجاد کند که به آن فیدبک می‌گوییم. فیدبک دقیقا همان صدای سوت گوشخراشی است که بعضی وقت‌ها از میکروفون به گوش می‌رسد. حالا هرچه صدای گیتار Distortion بیشتری داشته باشد، این فیدبک شدیدتر می‌شود و کنترل آن هم به شدت سخت است. پس خودتان را الکی توی دردسر نندازید و فعلا گیتار با بدنه توپر را انتخاب کنید.
جمع بندی
بیایید از تمام چیزهایی که گفتیم یه جمع بندی بکنیم. تا اینجا فهمیدیم که اولین گیتار الکتریک ما بهتر است:
1. وزن کمتری داشته باشد
2.راحت و بی‌دردسر توی دستمان بنشیند
3.دسته‌اش حتی‌الامکان باریک باشد و Neck Dive هم نداشته باشد
4.ترکیبی از پیک‌آپ‌های هامباکر و سینگل کویل داشته باشد
5.نوع پل آن فلوید رز نباشد
6.بدنه‌اش توپر باشد
امیدوارم توانسته باشم کمکی به فرآیند انتخاب اولین گیتار الکتریک‌تان کرده باشم. اگر با خواندن این مطلب باز هم به مشورت برای خرید گیتار الکتریک نیاز داشتید از طریق صفحات شبکه‌های اجتماعی (یا بخش تماس با من) با من در ارتباط باشید.