یکی از قابلیت‌های فوق‌العاده گیتار الکتریک این است که می‌توان صدای آن را تغییر داد و به اصطلاح بر روی آن افکت قرار داد. افکت‌های گیتار الکتریک انواع و اقسام مختلفی دارند؛ از افکت‌هایی که صدای امپ‌های مختلف را شبیه‌سازی می‌کنند تا آن‌هایی که صدای گیتار را به صدای سازهای دیگر تبدیل می‌کنند. گستره افکت‌های گیتار الکتریک آن‌قدر زیاد است که تقریبا می‌توانند همه نوازنده‌ها را راضی نگه دارند!
از زمانی که اولین افکت گیتار الکتریک به نام DeArmond Tremolo Control در سال 1946 تولید شد، پدال‌های افکت حکم اسباب‌بازی‌هایی را داشته‌اند که خرید هر کدامشان لذت وصف ناپذیری را برای نوازندگان گیتار به همراه می‌آورد. ور رفتن با پیچ‌های مختلف روی آن‌ها و تغییر چیدمان‌شان بر روی پدال‌برد یکی از لذت‌بخش‌ترین تفریحات یک نوازنده گیتار است که می‌تواند او را ساعت‌ها با این اسباب‌بازی‌هایش سرگرم کند! البته نتیجه همین بازی کردن‌ها تحولات بزرگی است که در طی این سال‌ها در صنعت تولید افکت‌ها و همچنین نوازندگی گیتار الکتریک بوجود آمده است.
قبلا در مورد انتخاب گیتار الکتریک مناسب و آمپلی‌فایر مناسب صحبت کرده‌ام. این‌بار می‌خواهم در مورد انتخاب افکت گیتار الکتریک حرف بزنم؛ اینکه چه افکتی برای شما مناسب است؟ سوالی که اگر نوازنده گیتار الکتریک باشید حتما با آن مواجه خواهید شد.
در ابتدا باید به این نکته اشاره بکنم که اگر آمپلی‌فایری که انتخاب کرده‌اید از نوع مادلینگ است، حداقل تا یکی دو سال به افکت نیازی نخواهید داشت چون بر روی این نوع امپ‌ها افکت‌های مختلف جانمایی شده است. حتی شاید با خرید یک فوت سوییچ مخصوص آمپلی‌فایرتان تا سال‌ها نیازمند خرید افکت نباشید. فوت سوییچ یک وسیله جانبی آمپلی‌فایر است که زیر پایتان قرار می‌گیرد و می‌توانید با فشار دادن سوییچ‌های مختلف صدای امپ یا افکت‌های آن را تغییر دهید.
اما بالاخره گذر پوست به دباغ‌خانه می‌افتد! شاید امروز آن روز موعود باشد که قرار است اولین افکت خودتان را بخرید. این یادداشت کمک‌تان خواهد کرد تا انتخاب بهتری داشته باشید.
انواع افکت‌ها
این که از نظر صدا و تن چه افکت‌هایی وجود دارند موضوع این یادداشت نیست. در مقاله‌ای دیگر در مورد آن صحبت خواهم کرد. اینجا منظور از نوع افکت، نوع ساخت آن است. یعنی مولتی‌افکت‌ها و پدال‌های افکت. در زبان ساده مولتی افکت یعنی دستگاهی که اکثر افکت‌های گیتار را توی یک بسته‌بندی قرار داده و شما با استفاده از کلید‌ها و سویچ‌ها و پیچ‌های روی آن می‌توانید افکت‌های مختلف را فعال و غیر فعال کنید یا پارامتر‌های آن‌ها را تغییر دهید.
در مقابل پدال‌های افکت قرار دارند. مهم‌ترین تفاوت پدال‌ها با مولتی افکت این است که هر پدال فقط یک افکت را در خود جا داده. اگرچه اخیرا پدال‌هایی تولید شده‌اند که دو افکت مشابه را در کنار هم قرار می‌دهند ولی عموما هر افکت یک پدال مجزا دارد. مثلا یک پدال فقط صدا را دیستورت می‌کند، آن یکی فقط ریورب اضافه می‌کند، یکی دیگر پدال کورس است و الی آخر.
تفاوت‌های مولتی افکت با پدال‌های افکت
قیمت پایین‌تر مولتی افکت
در حالت کلی قیمت یک مولتی افکت از یک پدال افکت بیشتر است. البته پدال‌هایی وجود دارند که قیمت بسیار بالایی دارند ولی در اکثر مواقع یک مولتی افکت مجهز قیمتش از یک پدال بیشتر است. اما نکته اینجاست که یک مولتی افکت ممکن است ده‌ها افکت را در خودش جا داده باشد و اگر شما بخواهید همه آن افکت‌ها را به صورت پدال تهیه کنید، باید پول ده تا پدال را پرداخت کنید و این یعنی هزینه به مراتب بیشتر. باور کنید، خیلی خیلی بیشتر!
تجهیزات جانبی مورد نیاز بیشتر پدال‌ها
وقتی شما یک مولتی افکت را تهیه می‌کنید، به جز یک کابل اضافی که افکت را به آمپلی‌فایرتان وصل کند، تقریبا به چیز دیگری نیاز ندارید. اما فرض کنید شما 5 عدد پدال افکت خریده‌اید. اولا باید این 5 افکت را بوسیله کابل‌های کوتاهی که به آن‌ها Patch Cable می‌گویند به یکدیگر وصل کنید. ثانیا باید منبع برق مناسبی برای آن‌ها تهیه کنید. درست است که اکثر پدال‌ها می‌توانند با باطری هم کار بکنند اما هزینه تعویض باطری و دردسرهای آن باعث می‌شود اکثر نوازنده‌ها به منبع برق ثابت یعنی آداپتور متکی باشند. این آداپتورها باید کیفیت بالایی داشته باشند تا به پدال‌ها آسیبی نرسد. از طرفی در استفاده از پدال‌ها باید کمی از الکترونیک هم سر در بیاورید. اینکه هر پدال چند آمپر شدت جریان لازم دارد و آیا آداپتور شما می‌تواند شدت جریان مورد نیاز همه پدال‌هایتان را تامین کند یا خیر. این نکته خیلی مهم است، چون وقتی به یک دستگاه شدت جریانی کمتر از مقداری که نیاز دارد وارد می‌کنید آن دستگاه خواهد سوخت یا حداقل عملکرد درستی نخواهد داشت.
غیر از آداپتور، شما به یک پدال‌برد هم نیاز خواهید داشت. اگر خیلی ساده بگوییم یعنی یک جا پدالی! البته می‌توانید پدال‌ها را روی زمین کنار هم بچینید و مشکلی هم پیش نخواهد آمد ولی حمل و نقل آن‌ها خیلی سخت خواهد شد از طرف دیگر ممکن است روی زمین سر بخورند و هی جابجا بشوند. بعضی پدال‌بردها صرفا یک میز کوچک چوبی در حد و اندازه زیرپایی‌های میزهای اداری هستند و تجهیزات خاصی ندارند. شما پدال‌هایتان را بر روی آن می‌چینید و منبع برق را به آن‌ها وصل می‌کنید. اما بعضی پدال‌بردها یک سری امکانات هم دارند مثلا جای هر کدام از پدال‌ها به صورت یک فضای خالی جانمایی شده یا خیلی تر و تمیز سیم‌کشی شده‌اند. اکثر پدال‌بردهای این مدلی به صورت چمدانی هستند یعنی در و پیکر دارند و خیالتان را از بابت محافظت پدال‌ها راحت می‌کنند. از طرف دیگر این پدال‌بردها خودشان منبع برق هم دارند و نیازی به خرید آداپتور نیست. گفتن ندارد که مسلما قیمت این نوع پدال‌بردها از انواع قبلی که صرفا پدال‌ها را روی خود جا می‌دهند به مراتب بیشتر است.
امکانات بیشتر مولتی افکت
مولتی افکت‌ها یک سری امکانات خاص دارند که کار را برای نوازنده راحت می‌کند. مثلا همه انواع جدید آن‌ها کارت صدای داخلی و خروجی‌های USB دارند و امکان اتصال به کامپیوتر را فراهم می‌کنند. این یعنی برای ضبط کردن آهنگ‌تان نیازی به کارت صدا نخواهید داشت و مستقیما صدا را از افکت‌تان خواهید گرفت. اما برای اتصال پدال‌برد به کامپیوتر حتما یک کارت صدا لازم است. از طرفی مولتی افکت‌ها را می‌توان مستقیما به باند، هدفون یا میکسر وصل کرد اما پدال‌بردها حتما نیازمند آمپلی‌فایر هستند و بدون امپ صدای گوش‌خراشی تولید می‌کنند چون سیگنال خروجی‌شان خام است. این موضوع به دلیل وجود شبیه‌ساز امپ و کابینت (بلندگو) در مولتی افکت‌هاست. اگر چه می‌توانید برای پدال‌بردتان یک پدال شبیه‌ساز امپ و کابینت هم تهیه کنید ولی این پدال‌ها قیمت بالایی دارند!
خصوصیات پدال‌های افکت
صدای واقعی‌تر
واقعیت این است که مولتی افکت‌ها در حقیقت صدای پدال‌ها را شبیه‌سازی می‌کنند. یعنی صدای واقعی افکت‌ها توی پدال‌ها هستند. از طرفی اکثر پدال‌های افکت مدار آنالوگ دارند و سیگنال را تر و تمیز و همانطوری که باید باشد از خود عبور می‌دهند. معنی این حرف این نیست که مولتی افکت‌ها صدای خوبی ندارند. اتفاقا بعضی از آن‌ها خیلی هم عالی هستند اما تفاوت پدال‌ها و مولتی افکت‌ها برای بعضی از نوازنده‌ها مثل تفاوت نان سنگک تنوری و ماشینی است!
انعطاف پذیری بیشتر
وقتی شما چند پدال افکت مجزا داشته باشید می‌توانید هر کدام از آن‌ها را با افکت دیگر عوض کنید یا چینش آن‌ها را تغییر بدهید. البته مولتی افکت‌هایی وجود دارند که این امکان را به شما می‌دهند اما قیمت بسیار بالایی دارند. همچنین امکان آپدیت آن‌ها از طریق اینترنت فراهم است و می‌شود افکت‌های جدیدی به مولتی افکت‌ها اضافه کرد اما باز هم انعطاف پذیری پدال افکت‌ها را ندارند. از طرف دیگر خود خرید و فروش پدال‌ها و عوض کردن آن‌ها با دوستان یک لذت وصف ناپذیر اما اعتیاد آور دارد. اعتیادی که منجر به جمع کردن پدال و کلکسیون کردن آن‌ها خواهد شد!
هزینه تعمیرات کمتر
مولتی افکت‌ها یک برد الکترونیکی یکپارچه دارند. یعنی همه افکت‌ها بر روی یک برد واحد قرار گرفته‌اند. به این ترتیب اگر یکی از افکت‌ها خراب بشود یا یک قطعه از برد بسوزد، مجبورید یا کل افکت را برای تعمیر پیش متخصص ببرید یا کلا از بیخ یک مولتی افکت جدید بخرید. اما وقتی یک پدال خراب بشود تاثیری روی بقیه پدال‌ها نخواهد داشت. در بدترین حالت شما مجبور می‌شوید صرفا همان یک پدال را جایگزین کنید.
کدام یک برای شما مناسب‌تر است؟
پیشنهاد من برای آن‌هایی که می‌خواهند اولین افکت‌شان را بخرند همیشه و همیشه مولتی افکت خواهد بود. مولتی افکت‌ها صدای اکثر پدال‌های مشهور دنیا را در خود جای داده‌اند و این باعث می‌شود که شما با هزینه کمتر با صدای همه آن‌ها آشنا بشوید و در آینده بتوانید راحت‌تر پدال‌های مورد نظر خودتان را انتخاب کنید. از طرف دیگر دردسرهایی که در بالا به آن‌ها اشاره شد را هم نخواهید داشت. بعد از مدتی می‌توانید مولتی افکت خود را بفروشید و شروع به جمع‌آوری پدال‌های افکت بکنید. البته استفاده از مولتی افکت در کنار پدال‌های افکت و متصل کردن آن‌ها به یکدیگر هم هیچ مانعی ندارد.
اما اگر مایلید پدال‌های افکت را امتحان کنید یکی از راه‌های آسان استفاده از پدال‌های کپی یا Clone است. تولید کننده‌های کمتر شناخته شده یک‌سری از پدال‌های مشهور را با قیمتی بسیار کمتر کپی می‌کنند و خیلی از آن‌ها هم کیفیت قابل قبولی دارند. یکی از آن‌هایی که در ایران این کار را با قیمت بسیار مناسب و کیفیت بالا انجام می‌دهد، شرکت VPedal است. VPedal علاوه بر تولید پدال افکت، لوازم جانبی مثل کابل و منبع تغذیه نیز تولید می‌کند. می‌توانید در اینجا به سایت این شرکت سری بزنید و محصولات آن را مشاهده کنید و به صورت رایگان مشاوره بگیرید. خود من یکی از پدال‌های تولیدی این شرکت را بر روی پدال‌بردم قرار داده‌ام که می‌توانید نقد و بررسی آن را در ویدیوی زیر ببینید.
عالی بود آقا وحید ممنون از زحماتتون
ممنون از زحماتتون که این مطلب رو اماده کردید.
باور کنید گران ترین پدالی که الان سایت های ایران برای فروش به قیمت های نجومی گذاشتن با زیر یک میلیون میشه ساختش،اونم با بهترین قطعات توی بازار
من به شخصه سواد الکترونیک ندارم، اما خب بسیاری از این‌ها پول برندشون رو می‌خورن و اونایی که معتاد خرید پدال میشن دنبال اینن که بتونن بفروشنشون و پدالای جدید بخرن. اینه که برند بودن پدال براشون مهمه چون روی قیمت فروشش تاثیر می ذاره.